Dziko rosnące głogi kwitną wiosną na biało, a od niedawna wśród liści zaczynają czerwienić się drobne, bogate w prozdrowotne składniki owoce. W Polsce suszony owoc głogu dodawany jest do herbat, a także spożywany na surowo i w postaci nalewek lub win oraz dżemów. Od wieków znajdował zastosowanie w medycynie ludowej.
Głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha) jest wytrzymałym, kolczastym krzewem lub niewielkim drzewem często spotykanym na półkuli północnej. W fitoterapii wykorzystywane są dojrzałe owoce, które już niedługo będzie można zbierać.
Walory głogu
Głóg działa przeciwutleniająco, wychwytuje wolne rodniki, zmniejsza stres oksydacyjny, bierze udział w przemianach lipidów. Chroni mięsień sercowy, zapobiega nadmiernej agregacji płytek, wydłuża krwawienie, czyli przeciwdziała tworzeniu się skrzeplin, może być więc stosowany w profilaktyce udarów. Działa ochronnie na śródbłonek naczyń, w następstwie czego nie do chodzi do obrzęków, które powstają, gdy jest upośledzona bariera śródbłonkowa, np. w astmie i posocznicy.
Za najważniejszy uznaje się dobroczynny wpływ głogu na serce i naczynia, także po angioplastyce balonowej (głóg opóźnia nawrót zwężenia tętnic). Głóg stosowany jako środek przeciwmiażdżycowy i koronorozszerzający, dodatkowo zmniejsza występowanie pojedynczych dodatkowych skurczów i skraca czas migotania komór. Komórki śródbłonka odgrywają ważna rolę w zapobieganiu niedokrwieniu (np. w dławicy piersiowej) i cofaniu się zmian po przywróceniu mikrokrążenia w tkankach. Ekstrakt z głogu łagodzi więc skutki zawału mięśnia sercowego. Intensywnie bada się go w kierunku znalezienia alternatywnych metod leczenia zaburzeń układu krążenia, jak np. dławica piersiowa, hiperlipidemia, zastoinowa niewydolność serca. Ekstrakt wykazał unikalne działanie antyarytmiczne, przeciwzapalne w przypadku chorób z niekontrolowanymi pobudzeniami pracy serca. Wyciąg z owoców ogranicza wielkość niestabilnej blaszki sercowej, więc zmniejsza możliwość wystąpienia zawału, a także skutecznie obniża poziom lipidów, w tym cholesterolu, we krwi. Flawonoidy z głogu ograniczają wchłanianie trójglicerydów oraz wykazują działanie przyspieszające pasaż jelitowy. Zmniejszają akumulację lipidów w wątrobie i aorcie, odwracając stan hiperlipidemiczny (w badaniach na szczurach). Kwasy triterpenowe, takie jak kwas oleanolowy i kwas ursolowy, zawarte w ekstraktach, są odpowiedzialne za jego działanie obniżające poziom cholesterolu.
Głóg zapobiega nadciśnieniu poprzez wpływ na naczynia i pracę serca, ale jednocześnie zmniejsza ortostatyczny spadek ciśnienia krwi.
Uwagi
Ogólnie uważa się, że głóg jest bezpieczny. Przeciwwskazaniem jest reakcja alergiczna w wywiadzie oraz wiek - nie stosować u dzieci w wieku poniżej 12 lat. Preparaty głogu mogą jednak wchodzić w interakcje z lekami. Są dobrze tolerowane i rzadko powodują działania niepożądane (łagodna wysypka, ból głowy, pocenie się, zawroty głowy, senność, pobudzenie, dolegliwości żołądkowo-jelitowe).
Głóg jest ziołem wolno działającym i dla uzyskania pełnych korzyści, należy stosować go przez co najmniej 4 do 8 tygodni. Na potwierdzenie cytat:
Pamiętajmy, że lek „roślinny też jest lekiem. Przed rozpoczęciem stosowania ziół potrzebne jest rozpoznanie. W fitoterapii (...) kluczowa jest natomiast systematyczność. Jeśli wypijemy szklankę melisy, to owszem, możemy poczuć się uspokojeni. Ale długofalowy efekt, który przyniesie istotną zmianę w stanie zdrowia, otrzymamy dopiero po 2-3 tygodniach regularnego stosowania - potwierdza prof. Osińska z SGGW.
Inne gatunki głogów
Pomocne są przy: zastojach pokarmowych, nudnościach lub wymiotach, bólach lub biegunce, dysfunkcji śledzony, bólach przepuklinowych, krwiakach piersi, schorzeniach poporodowych, w przypadku infekcji naczyniowych, usuwają zastój krwi. Ekstrakt z głogu zwiększał wewnątrzkomórkowy poziom wapnia.
Crataegus pinnatifida ma działanie przeciwzaćmowe. Zaćma jest chorobą wieloczynnikową związaną ze stresem oksydacyjnym.
Głogi mają działanie przeciwzapalne, chroniące żołądek i przeciwdrobnoustrojowe (Crataegus monogyna, C. oxycantha i C. laevigata) . Aktywne składniki głogu ograniczają rozrost bakterii Gram-dodatnim, Micrococcus flavus, Bacillus subtilis, Lysteria monocytogenes i Candida albicans.
Przeciwwirusowo działają Crataegus aronia, C. monogynaora, C. pseudoheterophylla, m.in. w przypadku opryszczki pospolitej.
Crataegus w układzie rozrodczym (Crataegus cuneata) poprawia ruchliwość plemników in vitro.
Działanie radioprotekcyjne (Crataegus microphylla) ekstrakt z tego gatunku wykazuje działanie przeciwutleniające i zmniejsza genotoksyczność wywołaną promieniowaniem gamma w komórkach szpiku kostnego myszy.
Działanie immunostymulujące - Crataegus pinnatifida.
Głóg w stanach lękowych i depresyjnych był badany w zestawieniach z innymi produktami zielarskimi (Crataegus oxyacantha, Eschscholzia californica, magnez).
Głogi wykazują działanie moczopędne.
Aktywność hipoglikemiczna - Crataegus mexicana, C. pubescens, C. presl mogą działać przeciwcukrzycowo.
Działanie hepatoprotekcyjne i przeciwzapalne w chorobach wątroby - Crataegus pinnatifida.
Działanie cytotoksyczne Crataegus pinnatifida potencjalnie w prewencji przeciw nowotworom.
Źródła: doi.org/10.1155/2013/149363, naukawpolsce.pl, onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2013/149363, scielo.br/j/rbfar/a/TbBDvHmSJsRBCmpvZVqSNbF/
